Në Kosovë viti që e lamë pas shënoi rritje të numrit të rasteve të dhunës ndaj gruas. Vetëm gjatë vitit 2021, një mijë e 986 gra kanë qenë vi ktimë e kësaj d hune.
“Vëllezërit janë shkolluar e motrat jo, të gjitha jemi pa shkollë, kështu që jeta ime ka qenë gjithmonë e mbyllur brenda shtëpisë, brenda mureve”, thotë Afërdita, emri i vërtetë i së cilës është i njohur për redaksinë por është ndryshuar për shkaqe sigurie. Ajo lindi në një fshat të Kosovës në një kohë kur shkollimi i vajzave thotë se konsiderohej turp.
Në të 20-at, Afërdita u martua me një burrë që nuk e njihte. E kishte takuar vetëm një herë, kur ishin marrë vesh familjet për martesën e tyre.
“Tri vite i kam pasur të mira, aq sa nuk kam pasur asnjë të keqe prej tij, as nuk më ka lënduar, as nuk më ka fyer, ka qenë shumë fukara, por këto nuk m’i ka bërë. Por, pas tri vitesh ka ndryshuar me të madhe”, thotë ajo.
Jeta e Afërditës mori kahje tjetër kur bashkëshorti i saj nisi të ushtronte fillimisht dhu në psikologjike e më pas edhe dh unë fizike ndaj saj.
“Kam qenë shtatzënë, rreth tre muaj e gjysmë më kanë rra hur prap, m’i kanë lidhur këmbë e duar dhe më kanë go ditur aq sa kanë mundur, aty e kam ab ortuar fëmijën tim”, rrëfen Afërdita.
Thuajse çdo ditë, thotë ajo, ndodhej mes jetës e vde kjes…
“Kanë tentuar me ar më të më vr asin. I ka vendosur dorezat që mos të ketë gjurmë të gishtërinjve, dhe ka dashur të ma lejë a rmën mua kinse kam bërë vetëvr asje”, thotë ajo.
Pas shumë vitesh, duke e ditur, siç rrëfen ajo, se nuk e ka as mbështetjen e familjes, Afërdita vendosi të njoftojë policinë një ditë kur ishte rra hur rëndë.
“Kur më ka rënë shati në kokë më ka humbur vetëdija një kohë, por më është kthyer pas një kohe dhe kam qenë e vetëdijshme aq sa të mundohem për jetën time, më ka ndihmuar Allahu fuqiplotë dhe ja kam marrë telefonin, e kam lajmëruar policinë dhe kanë vonuar 20 minuta. Unë gja kun e kam pasur duke rrjedhur pa ndërprerë, i kanë edhe fotografitë në polici që e kam tërë trupin e gja kosur”, thotë ajo.
Afërdita me dy fëmijë, është vendosur në një shtëpi të sigurt për gratë që përjetojnë dh unë në familje.
Drejtoresha e kësaj shtëpie, Fidane Hyseni, thotë se çdo vit aty strehohen 80 deri në 100 vikt ima të dhu nës në familje.
“Pas akomodimit të vik timave, ne ofrojmë ushqim, higjienë, veshmbathje, aktivitete rekreative. Organizojmë edhe kurse për të kaluar kohën e vik timave, si kursi i kuzhinës, rrobaqepësisë, është edhe edukimi shëndetësor”, thotë ajo.
Sfidë për shtëpitë e tilla mbetet financimi i paqëndrueshëm, thotë zonja Hyseni, gjë që sipas saj pamundëson edhe ndërtimin e një objekti të ri, meqë objekti aktual nuk i plotëson të gjitha kushtet.
“Ende nuk ka linjë buxhetore të dedikuar për strehimore nga qeveria, jo vetëm Mitrovica por të gjitha strehimoret e kemi këtë problem fillimvitin. Nevojat e strehimores janë që objekti të ndërtohet nga komuna e Mitrovicës, ose nga tri komunat Mitrovicë, Vushtrri, Skenderaj meqë kemi shumë vik tima edhe nga Skenderaj edhe nga Vushtrria”, thotë zonja Hyseni.
Qëndrimi fillestar i lejuar në shtëpi të tilla për vik timat e dh unës është 6 muaj, por kjo kohë shpesh zgjatet meqë riintegrimi i këtyre grave në shoqëri, është punë e vështirë.
Afërdita thotë se misioni i saj jetësor është të sigurojë jetën dhe shkollimin e fëmijëve të saj, por pa mbështetjen e askujt mundësitë e përmbushjes së këtij misioni janë të pakta.
“Kam dëshirë ta shoh veten të lumtur me fëmijët e mi, që fëmijët e mi të shkollohen e të jenë të aftë, të arrijnë fëmijët e mi, ani që unë nuk kam arritur me shkollë dhe gjëra të tjera – të arrijnë fëmijët e mi”, thotë ajo.
Sipas të dhënave nga Policia e Kosovës, viti 2021 ka shënuar rritje të rasteve të dh unës në familje. Derisa në vitin 2020 nga 2101 raste të dhu nës në familje – 1636 vik tima kanë qenë gra, në vitin 2021 nga 2486 raste të dh unës në familje 1968 vi ktima kanë qenë gra.
Por, organizatat për mbrojtjen e të drejtave të grave në vazhdimësi thonë se ky numër nuk pasqyron gjendjen reale meqë edhe më tutje dh una në familje në Kosovë konsiderohet si problem që duhet të mbetet brenda mureve të shtëpisë./VOA
