Merita Brama, 51 vjeçe, nënë e dy fëmijëve i mbijetoi me vështirësi goditjeve me levë në kokë të ish-bashkëshortit të saj, ndërsa beteja për dy vjet e gjysmë me sistemin e drejtësisë ka lënë gjithashtu gjurmë në jetën e saj
Pas një martese të dhunshme 30-vjeçare dhe një divorci që desh i kushtoi jetën, Merita Brama, 51 vjeçe, mori frymë e lehtësuar më 12 dhjetor në një sallë gjyqi të Gjykatës së Krimeve të Rënda në Tiranë. Nëna e dy fëmijëve i tha BIRN se u ndje e sigurt në momentin që gjyqtarja Flora Hajredinaj shpalli dënimin e ish-bashkëshortit të saj, duke e ndryshuar njëherazi akuzën nga dhuna në familje që kërkoi prokurori- në tentativë për vrasje.
Ndryshimi i akuzës nga gjykata solli dënimin e ish-bashkëshortit të saj Agim Doçi me 22 vjet burg. Megjithatë, beteja për drejtësi e Merita Bramës nuk ishte një rrugë e thjeshtë. Nga 15 korriku 2017, kur ajo përfundoi në spital me kokën e çarë nga goditjet me levë hekuri të ish-bashkëshortit dhe deri në shpalljen e vendimit dy vite e gjysmë më vonë, 51 vjeçarja është përballur me një kalvar sorollatjesh nga njëri institucion në tjetrin në kërkim të drejtësisë.
Dosja e dhunës së ushtruar ndaj saj u kthye në pingpong kompetencash mes gjykatës së Krujës, asaj të Krimeve të Rënda, Prokurorisë së Përgjithshme dhe Gjykatës së Lartë përpara marrjes së një vendimi- duke e detyruar nënën e dy fëmijëve që t’u nënshtrohej disa herë ekspertimeve mjeko-ligjore ndërsa rinovonte urdhrat e mbrojtjes.
I pandehuri Doçi pranoi para gjykatës akuzën e dhunës në familje, ndërsa përmes avokatit të tij kërkoi lirimin me kohën e paraburgimit. Por Brama nuk hoqi dorë nga këmbëngulja se ngjarja nuk mund të klasifikohej dhunë në familje. “Ky person është dënuar disa herë për këtë vepër, derisa mëngjesin e 15 korrikut 2017, edhe pse e pajisur me urdhër-mbrojtje, edhe pse e kishte shkelur disa herë urdhrin nga gjykata që të mos më afrohej, dhe pse ishte larguar nga banesa, më ka zënë pritë në kohën që po shkoja në punë në orën 06:00 të mëngjesit,” tha Brama për BIRN.
“E falenderoj Gjykatën se ka dhënë një vendim të drejtë, e kanë gjykuar çështjen me themel,” shtoi 51 vjeçarja, ndërsa shprehu rezerva për qëndrimin e mbajtur nga përfaqësuesit e akuzës.
Beteja për drejtësi
Dhuna me bazë marrëdhëniet familjare është një problem madhor i shoqërisë shqiptare në dekadat e fundit, duke shkaktuar dhjetra viktima mes grave dhe vajzave. Policia e Shtetit merr qindra denoncime në vit për këto kategori krimesh, ndërkohë që mekanizmi i urdhrave të mbrojtjes nuk ka rezultuar deri më tani efikas.
Shqipëria ka ndërmarrë disa reforma ligjore dhe ka ashpërsuar Kodin Penal me qëllim frenimin e krimeve në familje. Aktualisht, Kodi Penal e dënon dhunën në familje deri në 5 vjet burg, ndërkohë që vepra penale e “vrasjes për shkak të marrëdhënieve familjare” gjykohet nga Krimet e Rënda dhe sanksionon dënime mbi 20 vjet burg.
Mëngjesin e 15 korrikut 2017, Merita Brama ishte nën urdhër mbrojtjeje kur ish-bashkëshorti i zuri pritë në 6:00 të mëngjesit rrugës për në burgun e Fushë-Krujës, ku ajo punonte si kuzhiniere. “Më ka ardhur nga prapa dhe ka filluar të më godasë me levë hekuri nga koka dhe nga të gjitha pjesët e trupit. Ashtu e gjakosur nga koka deri tek këmbët, kam 32 penj (qepje) në kokë, jam marrë nga njerëzit që po kalonin aty rastësisht, jam dërguar në rajonin e policisë Fushë-Krujë,” tha Brama për BIRN.
“Unë sot jam gjallë falë atyre punonjësve të Institucionit të Ekzekutimit të Vendimeve Penale(IEVP) Fushë – Krujë, pasi ata e kanë parë dhe e kanë dëgjuar të gjithë skenën që është luajtur aty. I kanë thënë lëre se e mbyte,” shtoi ajo. Më 18 korrik 2017, prokuroria e Krujës regjistroi procedimin penal me nr:327 për veprën penale “dhuna në familje” në ngarkim të Agim Doçit, ish-bashkëshortit të Meritës. Më 21 korrik, gjykata caktoi ndaj tij masën e “arrestit me burg” në mungesë.
Megjithatë, Brama thotë se vuajtjet e saj nuk mbaruan në korrik 2017. Një kalvar i ri filloi për nënën e dy fëmijëve; këtë herë përballë sistemit të drejtësisë.
E ndihmuar nga Rrjeti për Fuqizimin e Gruas në Shqipëri, Merita Brama e kundërshtoi konkluzionin e parë të Prokurorisë së Krujës se vepra penale ishte “dhuna në familje”.“Unë edhe pse isha në atë gjendje, i thoja oficerit të policisë gjyqësore se kjo nuk është dhunë në familje se unë isha e divorcuar,” thotë Brama.
“Kam bërë shumë riekspertime mjeko-ligjore, falë ndihmës që kam marrë nga zonja Shtraza e cila punon për Rrjetin e Fuqizimit të Gruas në Shqipëri. Ajo më ka ndihmuar me avokat, në të gjitha etapat që kam kaluar, te mjeko-ligjori, në prokurori, në gjykatë duke më ofruar avokate falas…., që të gjitha janë bërë falas,” shton ajo.
Brama pohon se dosja ka mbërritur edhe më parë në Prokurorinë për Krime të Rënda, por ajo ngre dyshime se ka shkuar e paplotësuar qëllimisht. Në një përplasje kompetencash lidhur me akuzën, edhe Prokuroria e Përgjithshme shprehu dyshime nëse intensiteti i goditjeve mund të shkaktonte vdekjen. Pas rikthimit të dosjes në prokurorinë e Krujës, Brama thotë se u morën në konsideratë provat e saj, duke sjellë ndryshimin e akuzës nga “dhuna në familje” në “vrasje për shkak të marrëdhënieve familjare”, e mbetur në tentativë.
Përfaqësuesja e Rrjetit të Fuqizimit të Gruas në Shqipëri, AËEN, Irena Shtraza i tha BIRN se përgjatë dy viteve, Merita Brama përplasej dyerve të prokurorisë dhe gjykatës, ndërkohë që ishte me urdhra mbrojtjeje ndaj ish-bashkëshortit dhe familjarëve të tij.
“Kalavari i Meritës ka zgjatur pa fund…, dilnin pengesa herë pas here. Ndërkohë që ajo ndjehej e kërcënuar, ne jemi munduar që të ndërrojë edhe banesë. Kemi më shumë se një vit e gjysmë që bashkë me Bashkinë e Durrësit, Krujës dhe Fushë-Krujës përpiqemi t’i gjejmë strehim, por ka qenë shumë e vështirë gjetja e një banese sociale ose një bonusi qiraje,” tha Shtraza.
Kalvari i procesit
Pesë muaj pas regjistrimit të procedimit penal, Prokuroria e Krujës e përcolli dosjen për kompetencë në Prokurorinë e Krimeve të Rënda. Më 15 janar 2018, Krimet e Rënda e dërguan atë në Prokurorinë e Përgjithshme, duke kërkuar zgjidhjen e mosmarrëveshjes lëndore.
Në një vendim të firmosur nga ish-kryeprokurorja Arta Marku thuhet se nuk mund të konkludohej nëse intensiteti i goditjeve dhe forca e tyre mund të shkaktonin vdekjen e denoncueses. Në të njëjtin raport shtohet se nëse autori do të kishte pasur qëllim vrasjen, ai mund ta kishte kryer atë.
“Thirrjet e punonjësve të rolit të bazës në IEVP Fushë-Krujë…, mund të kenë ndikuar në ndërprerjen e veprimeve të dhunshme ̸ goditjeve me mjet të fortë jo të mprehtë dhe largimin e autorit të krimi, por kjo nuk do të thotë që ai nuk i kishte mundësitë për t’i vazhduar ato që dëshironte, përderisa nuk rezulton që këta punonjës të kenë lëvizur nga vendi i tyre i rojes dhe ndërhyrë midis tyre për t’i ndarë,” thuhet në vlerësimin e Prokurorisë së Përgjithshme.
Prokuroria e Përgjithshme i konsideroi veprimet e Doçit si dhunë në familje dhe në 6 shkurt 2018, vendosi ta kalojë dosjen për kompetencë në Prokurorinë pranë Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Krujë. Pas ridërgimit të dosjes në Krujë, gjykata e këtij rrethi pranoi kërkesën për gjykim të prokurorisë më datë 20 shtator 2018 për veprën penale “dhunë në familje”. Por në përfundim të shqyrtimit gjyqësor, prokurori kërkoi dënimin e tij për veprën penale “vrasje për shkak të marrdhënieve familjare”, e mbetur në tentativë – duke e rikthyer çështjen në Gjykatën e Krimeve të Rënda.
I pandehuri Agim Doçi ka ushtruar rekurs kundër këtij vendimi, duke kërkuar vazhdimin e gjykimit në Gjykatën e Krujës. Më 9 maj 2019, Kolegji i Gjykatës së Lartë e ka rrëzuar si të pabazuar në ligj ankimin e kryer nga i pandehuri Agim Doçi, ndërsa Gjykata e Shkallës së Parë për Krime të Rënda pranoi aktet dhe vazhdoi gjykimin.
