Shqipëria në mendjen time
Gëzim Llojdia
1.
Ai, quhet :Adam Yamey ,shkruan për Shqipërinë, në kontekstin e historisë së saj të trazuar dhe të pranishmes së gjallë. Ai plotëson vëzhgimet e tij me ato të udhëtarëve të mëparshëm dhe opinionet e atyre me të cilët ai foli dhe takoi ,pra vendasit në Shqipëri. Ky libër informativ botuar shume kohe me pare dhe zbavitës ofron një hyrje në një nga vendet më pak të njohura në botë.
Mes të tjerave ai shkruan:”Populli shqiptar jetonë në të gjithë Ballkanin dhe në Lindjen e Mesme, për të mos përmendur ata që kanë emigruar në Evropën Perëndimore dhe SHBA në dy shekujt e fundit.
Subjektet në një seri të sundimtarëve të huaj gjatë mijëvjeçarëve,
disa prej tyre tani jetojnë në shtete të pavarura, të cilat rregullohen nga shqiptarët, formuar kohët e fundit Republika e Kosovës (themeluar 2008), dhe Republikën e Shqipërisë ( themeluar ne1912).
Libri i Adamit, “Rizbulimi Shqipërisë “, ka të bëjë me këtë të fundit, edhe pse disa referencat janë bërë.Autori i këtij libri dhe një tjetri për Shqipërinë botuar në 2014( Adam Yamey) i cili ka qenë i interesuar në Ballkan ,veçanërisht Shqipërine për shumë dekada, për herë të parë vizitoi Shqipërinë në vitin 1984, kur vendi qeverisej nga një regjim
kryesuar nga admirues i zjarrtë Joseph Stalinit, diktatori Enver Hoxha (1908-1985)shkruan gazeta e huaj,per kete botim.
Vendi ishte pastaj “hermetikisht” i mbyllur nga pjesa tjetër e botës, edhe më shumë se c’është sot,Koreja.
E vetmja mënyrë për një turist për të vizituar Shqipërinë në vitin 1984 ishte se të mbikqyrnin nga afër në një turne udhëzuar gjatë së cilës autoritetet shqiptare bën mirë për të siguruar vizitorin e vetëm ku ai thotë, se pa atë që ata donin. Qëllimi i tyre ishte për të dërguar turistët në shtëpi me përshtypjen se Shqipëria ishte një “parajsë”, të cilat vendet e tjera duhet të kenë zili dhe të matem me të. Për ta krijuar këtë përshtypje, vizitorit
te huaj nuk u lejohet të flasin me të, ose ndryshe të komunikojnë me qytetarët shqiptarë, nuk lejohen të humbasësh nga grupi në turne.
Nuk lejohet për të ngrënë në praninë e shqiptarëve, nuk lejohet të marrë fotografi të çfarëdo interesuar atë ose të saj, nuk lejohen të mbajnë çështje të caktuar të leximit, duke përfshirë veprat fetare dhe kështu me radhë.
Pavarësisht nga këto kufizime, Adami i ardhur nga larg ka pasur një pamje interesante të vendit më të bukur në Ballkan.
Enver Hoxha vdiq në vitin 1985 dhe u zëvendësua nga Ramiz Alia. Pesë vjet më vonë, dy vjet pas rënies së Murit të Berlinit ishte shkelur zyrtarisht, diktatura në Shqipëri . Për herë të parë, që nga pavarësia në vitin 1912, shqiptarët filluan duke përjetuar të afërt më shumë se kurrë ndonjëherë për demokracinë e vërtetë. Në fillim, ajo nuk ishte e lehtë.
Gjatë viteve të para të ekzistencës post-komunist të Shqipërisë, ka pasur shumë sfida të cilat ballafaqohen.
Për shembull, politika komplekse e brendshme,fqinjit e saj , ish-Jugosllavia, një luftë civile në vitin 1997, Lufta e Kosovës për pavarësi.
Në maj 2016, Adami ka paguar një vizitë në Shqipëri.
Ai dhe gruaja e tij morren një makinë ku vizituan vendin gjerësisht : nga malet e larta në veri të kufirit me Greqinë në jug dhe në kufirin me Maqedoninë në jug-lindje.
Në këtë udhëtim, Adami dhe gruaja e tij mund të bisedonin me çdo shqiptar të cilët ata u takuan, të udhëtojë kudo që ata dëshironin,të hanin dhe pinin bashkë me vendasit ,të marrin fotografi pa kufizime, të kryer çfarëdo material leximi ,që ata dëshironin, dhe kështu me radhë. Ata erdhën nga vendi i largët me përshtypje të favorshme dhe kujtime të lumtura. Gjatë udhëtimit të tij të fundit, autori ka mbajtur një ditar të detajuar të udhëtimit.
Kjo formoi bazën për të shkruar “rizbulimi i Shqipërisë”.
Udhëtimi i Adamit përmes Shqipërisë, duke siguruar anekdota personale dhe vëzhgimet ,që i japin lexuesit një ide se çfarë të presin kur viziton vendin e shqiponjave.
Por, ka shumë më tepër. Kudo ku Adami shkoi, ai ka dëgjuar gjëra nga njerëzit dhe ka parë pamjet ,që kanë ngjallur kuriozitetin e tij.
Në kthimin e tij në Londër, ai ka hetuar atë, që ai ka përjetuar në mënyrë të detajuar.
“Rizbulimi …” e përshkruan udhëtimin e Adamit në kuadër të historisë se trazuar të Shqipërisë dhe të pranishëmes së gjallë.
Raportet e mëparshme të udhëtarëve (Charles Pouqueville, Lord Byron, Edëard Lear dhe Edith Durham, dhe shumë të tjerë) dhe opinionet e shqiptarëve, të cilet autori i ka takuar gjatë udhëtimit të tij. Gjithashtu, libri përfshin krahasimin si autori gjeti Shqipërinë në vitin 1984 me atë që është ,sot në vitin 2016.
Teksti i rezultuar është një hyrje informative dhe zbavitëse në një nga vendet më interesante, por padrejtësisht më pak të njohur të Evropës.
2.
Pak rradhe per Adamit Yamey,ai është autor i disa librave, për Shqipërinë: “Shqipëria në mendjen time”, “ Nga Shqipëria në Sicili”; “Rikuperimi i Shqipërisë “si dhe disa botime të tjera nga udhëtimet e këtij autori.
I lindur në vitin 1952 në Londër, bir i prindërve nga Afrika e Jugut, ai ndoqi Highgate School dhe pastaj University College London. Pas një doktorature, ai u bë një herë më i diplomuar dhe kualifikohej si kirurg dentar. Pas 35 vjetësh, ai u tërhoq në shtator 2017.Ndër arritjet e tij të shumta, ai ka qenë kryetar i klubit të regjistruar muzikor Maidstone dhe Shoqatës Medëay të Dentistëve.
Në gusht 2008, ai dha një fjalim të Ditës së Pavarësisë për nxënësit e një shkolle në Kerala veriore.
Disa vjet më vonë, ai dha një prezantim në Institutin Kombëtar të Studimeve të Avancuara në Bangalore.
Kohët e fundit, ai ka redaktuar buletinin e Shoqatës Anglo-Shqiptare.
Adami u martua me shtetase , nga India, në vitin 1994.
Ai është një udhëtar i mprehtë. Periudhat në mes të udhëtimeve të tij janë të përdorshme dhe të kënaqshme me: familjen, gatimin, shkrimin, redaktimin e një gazete, teatrin dhe eksplorimin e shumë kënaqësive, që Londra i ka ofruar.
