Zelanda e Re është në gjendje të jashtëzakonshme kombëtare, pasi cikloni Gabrielle goditi vendin, duke sjellë përmbytje që bllokuan njerëz në çati, mijëra të zhvendosur dhe rrëshqitje të dheut që shkatërruan shtëpitë.
“Ciklon Gabrielle është ngjarja më e rëndësishme e motit që Zelanda e Re ka parë në këtë shekull. Ashpërsia dhe dëmi që po shohim nuk është përjetuar në një brez”, tha kryeministri, Chris Hipkins.
“Ne ende po ndërtojmë një pamje të efekteve të ciklonit ndërsa ai vazhdon. Por ajo që ne dimë është se ndikimi është i rëndësishëm dhe është i përhapur.”
Rreth 2,500 njerëz janë zhvendosur deri më tani, thanë zyrtarët, por ky numër mund të ndryshojë, pasi ka ende zona të mëdha që janë të paarritshme dhe të shkëputura nga telekomunikacioni.
Ministri i menaxhimit të urgjencës, Kieran McAnulty tha se Gabrielle ishte “një ngjarje e paprecedentë e motit”.
Është hera e tretë në historinë e Zelandës së Re që shpallet një gjendje e jashtëzakonshme kombëtare. Adrianne Mason, nga Esk Valley në Hawkes Bay, i tha The Guardian-it se vajza e saj 22-vjeçare duhej të ngjitej nga dritarja e dhomës së saj të dhomës në mes të natës dhe të notonte, ndërkohë që shtëpia ishte përmbytur.
Përmbytjet ishin “katastrofike”, tha Mason. Shtëpia e tyre e sapondërtuar ishte zhytur dhe të tjerët që banonin përreth lumit duket se “kanë humbur plotësisht shtëpitë e tyre”, tha ajo.
Me një numër rajonesh të shkëputur plotësisht të martën, vlerësimi i shkallës së dëmit po rezultoi jashtëzakonisht i vështirë dhe nuk kishte numra zyrtarë deri më tani për numrin e njerëzve të evakuuar, të plagosur ose shtëpitë e shkatërruara.
“Do të na duhet pak kohë për të kuptuar saktësisht se çfarë ka ndodhur,” tha Hipkins më herët. “Shumë familje të zhvendosura, shumë shtëpi pa energji elektrike, dëme të mëdha të shkaktuara në të gjithë vendin.”
Ai tha se rikuperimi nga dëmet e stuhisë ka të ngjarë të jetë i gjatë. “Ky nuk do të jetë një rikuperim brenda natës. Do të marrë pak kohë, disa njerëz do të zhvendosen nga shtëpitë e tyre për një periudhë të gjatë kohore,” tha Hipkins.
Cikloni vjen pas përmbytjeve shkatërruese në Auckland dhe Northland, të cilat shkaktuan dëme të mëdha dy javë më parë.
Ministri i ndryshimeve klimatike, James Shaw, tha për efektet shkatërruese të ciklonit: “Ky është ndryshimi i klimës.”
Në një fjalim të tërbuar në parlament, ai kritikoi “dekadat e humbura duke u grindur dhe debatuar nëse ndryshimi klimatik ishte i vërtetë apo jo, nëse ishte shkaktuar nga njerëzit apo jo, nëse ishte i keq apo jo, nëse duhet të bënim diçka për apo jo”.
“Ne nuk mund ta fusim kokën në rërë kur plazhi përmbytet. Ne duhet të veprojmë tani.”
Kryeministri tregoi se cikloni – dhe ngjarje të tjera ekstreme të motit – do të duhet të ndryshojnë mënyrën dhe vendin ku Zelanda e Re ndërton komunitetet e saj.
“Ne duhet të shikojmë qëndrueshmërinë e disa prej vendeve ku kemi ndërtuar më parë,” tha ai. “Ne kemi një histori të gjatë vendimesh të këqija të së kaluarës në Zelandën e Re, me të cilat po përballemi tani.”
Zonat më të prekura dukej se ishin rreth bregut lindor dhe në veri të ishullit të Veriut. Disa komunitete, të tilla si rajoni bregdetar i Gisborne/Tair?whiti, pjesë të Gjirit të Hawkes dhe Northland janë plotësisht pa energji elektrike, rrjete celulare ose akses rrugor. Zjarri dhe Emergjenca Zelanda e Re tha se kishte humbur të gjithë komunikimin me ekuipazhet në terren në orët e para të mëngjesit të sotëm.
McAnulty tha se ndërsa “ne jemi duke kaluar më të keqen e vetë stuhisë, të gjithë po përballemi me rrëshqitje të mëdha përmbytjesh, rrugë të dëmtuara dhe infrastrukturë”.
“Mesazhi ynë për të gjithë të prekurit është siguria së pari: kujdesuni për njëri-tjetrin, familjen dhe fqinjët tuaj”, tha ai. Nëse njerëzit përballeshin me kushte të rrezikshme, ai u kërkoi atyre që të evakuoheshin në mënyrë proaktive: “Nëse jeni të shqetësuar për sigurinë tuaj, veçanërisht për shkak të kërcënimit të përmbytjeve ose rrëshqitjeve, atëherë mos prisni që shërbimet e urgjencës t’ju kontaktojnë: largohuni dhe kërkoni siguri.”
Deri të martën pasdite, energjia u ndërpre për 225,000 njerëz në të gjithë ishullin e Veriut, tha ministrja e energjisë, Megan Woods. Operatori kombëtar i rrjetit paralajmëroi se energjia mund të mos rikthehet tek disa “për ditë në javë, në vend të orës”.
Menaxheri kombëtar i operacioneve të Agjencisë Kombëtare të Menaxhimit të Emergjencave, Roger Ball, tha: “Situata me të vërtetë po evoluon minutë pas minute. Ne kemi vetë-evakuime për momentin dhe evakuime zyrtare në vazhdim.”
Kushtet e vështirësonin evakuimin dhe shpëtimin. Një zjarrfikës ishte në gjendje kritike dhe një tjetër ende i zhdukur pasi një rrëshqitje dheu shkatërroi shtëpinë që ata po inspektonin në Muriwai, Auckland perëndimor.
McAnulty tha se punonjësit e urgjencës po luftonin me aksesin në një numër rajonesh në të gjithë ishullin e Veriut. “Toka e paqëndrueshme, ujërat e përmbytura, rrugët e mbyllura po e bëjnë punën e tyre tepër të vështirë. Opsionet që do të ishin në dispozicion të tyre normalisht, si helikopterët, mund të mos jenë të mundshme me përkeqësimin e motit,”- tha ai.
