Ndër vite, higjena ka evuluar shumë. Historia tregon se u deshën shekuj për të kuptuar rëndësinë e saj dhe për të arritur zakonet e sotme të shëndetshme. Mjafton të themi se në Evropë, nga Rilindja deri në Iluminizëm, larja ishte e ndaluar nga mjekët, sepse ata besonin se uji hap poret e lëkurës, përmes të cilave mund të hynin sëmundje të rënda. Kjo shpjegon pse, për shembull, Luigji XIV, i njohur si Mbreti i Diellit, gjatë 72 viteve të mbretërimit të tij (nga 1643, kur ai ishte më pak se pesë vjeç, deri në vdekjen e tij në 1715), bëri vetëm dy banja. Nga ana tjetër, çdo ditë ai shpëlante duart me ujë aromatik dhe fërkonte fytyrën me një peshqir të lagur.
ZAKONE TË KËQIJA. Në atë shekull ideja ishte që rrobat e pastra garantonin higjienën personale, duke hequr papastërtitë nga lëkura. Prandaj shfaqja e shkëlqyeshme e jakave dhe manshetave, siç shihet, për shembull, në pikturën holandeze të Barokut. “Në një kohë kur edhe pështyma ishte e ligjshme në publik”, thotë Peter Ëard në esenë e tij “Trupi i Pastër”, këto detaje shprehnin me mjeshtërinë e tyre shijen e atij që i vishte”.
Nga fundi i viteve 1700, ideja për të bërë një banjë javore fitoi mbështetje midis klasave të pasura, ndërsa pastërtia e klasave të ulëta u bë një çështje shqetësuese për autoritetet vetëm nga fillimi i shekullit të nëntëmbëdhjetë, sepse industrializimi shtyu masat për t’u grumbulluar në qytete.
PLEHRAT DHE MBETURINAT. Papastërtia e rrugëve dhe njerëzve shqetësonte për shkak të një teorie mjekësore të ndotjes, e cila shpjegonte origjinën e sëmundjeve infektive përmes përhapjes në ajër të “miazmave” (ndotësve), domethënë mikrobeve helmuese nga mbeturinat, papastërtitë dhe plehu organik.
Më vonë, me ardhjen e teorisë së mikrobeve të Pasteur, e cila i sheh mikrobet si shkakun kryesor të shumë sëmundjeve, pushtetarët vendosën të ndërtonin sisteme të ujërave të zeza dhe të furnizimit me ujë, të zgjeronin mbledhjen e mbeturinave dhe të përuronin tualetet e para publike./A2CNN
