Një depo që ruante mijëra tonë materiale shpërthyese mendohet të jetë burimi i mundshëm i shpërthimit masiv që ndodhi në kryeqytetin libanez këtë të martë.
Nga shpërthimi mbetën të vdekur 100 persona dhe rreth 4 mijë të tjerë kanë mbetur të plagosur. Një pjesë e ndërtesave janë shkatërruar dhe kudo nëpër rrugë shihen xhama të thyer. Kryeministri i Libanit, Hassan Diab tha se 2,750 tonë metrikë nitrat amoniumi, i cili përdoret zakonisht si një pleh bujqësor, ishte ruajtur për gjashtë vjet në një depo porti pa masa sigurie, duke rrezikuar sigurinë e qytetarëve.
Ende nuk është saktësisht e qartë se çfarë çoi në ndezjen e një shpërthimi aq të madhe me pasoja katastrofike.
Në raportet fillestare të mediave botërore ishte shkruajtur se zjarri ka nisur nga një depo fishekzjarrësh pranë portit. Deklarata e Kryeministrit të Libanit u mbështet edhe nga shefi i sigurisë së përgjithshme në Liban, Abbas Ibrahim, i cili tha se një “material mjaft eksploziv” ishte konfiskuar vite më parë dhe ishte ruajtur në depo, vetëm disa minuta larg nga tregjet e Bejrutit.
Ndërsa 4 milionë banorët e Bejrutit u zgjuan nën tmerrin e klithmave dhe shkatërrimit të qytetit të tyre, do të bëhen pyetje se pse sasi të tilla të mëdha të kimikateve të rrezikshme u lejuan të ruhen në mes të qytetit, pas asnjë masë sigurie dhe kush janë përgjegjësit e kësaj tragjedie.
Një shqetësim tjetër i madh janë edhe spitalet, të cilat ishin organizuar për të përballuar pandeminë e Covid19, por numri i madh i të plagosurve nga shpërthimi i ka tejmbushur spitalet. Akoma nuk dihet numri i saktë i viktimave, pasi akoma vazhdohet që të nxirren trupa të pajetë nga rrënojat që kanë ngelur pas shpërthimit.
Të afërmit e të zhdukurve vrapojnë nëpër spitale në kërkim të të dashurve të tyre.
Ministri i Shëndetësisë në Liban, Hamad Hassan tha në televizionin kombëtar se numri i vdekjeve do të rritet dhe se katër spitale janë jashtë shërbimit për shkak të dëmtimit nga shpërthimi. Sekretari i Përgjithshëm i Kryqit të Kuq të Libanit, Georges Kettaneh, i tha Agjencisë Kombëtare të Lajmeve të Libanit se të paktën 100 njerëz janë vrarë, duke thënë se katastrofa është “e paparë dhe shumë e madhe”.
Shpërthimi vjen gjithashtu në një kohë të vështirë për vendin, i cili është shkatërruar nga trazirat ekonomike dhe politike të rënduara nga pasojat e shpërthimit të Covid-19.
Nitrati i amonit është një material mjaft i paqëndrueshëm që përdoret në plehra bujqësore dhe eksplozivë të shkallës së lartë. Dy ton kimikate amerikane u përdorën në bombardimin e vitit 1995 në Oklahoma City, një sulm terrorist që vrau 169 njerëz. Pas shpërthimit të së martës, Ambasada e Shteteve të Bashkuara në Bejrut u kërkoi atyre që ishin në zonë të “qëndrojnë brenda dhe të vishin maska nëse është e mundur” për shkak të gazrave toksikë të lëshuar nga shpërthimi.
Sidoqoftë, Anthony May, një hetues në pension i eksplozivëve të ATF për qeverinë amerikane, tha që reja e kuqe e ndritshme ose e errët e parë në videot e shpërthimit “nuk është në përputhje me nitratin e amonit. Shenja treguese e kompleksit do të ishte një re e verdhë tymi”, tha ai.
“Nuk po them që nitrati i amonit nuk ishte i përfshirë në këtë, mund të ketë qenë por duket se kishte edhe sende të tjera atje. Sasia e eksplozivëve dhe valët e goditjes të krijuara nga shpërthimi, janë tipike për atë që do të ishte e barabartë me një bombë bërthamore kiloton për sa i përket peshës eksplozive.Nuk kishte asnjë material bërthamor që ne dimë, të përfshirë në këtë, por vala e goditjes e gjeneruar, vala e shpërthimit e gjeneruar është ekuivalente me një pajisje të vogël bërthamore,” tha May.
Duke shtuar konfuzionin e asaj që shkaktoi incidentin, Presidenti amerikan Donald Trump ofroi ndihmë për njerëzit e Libanit, duke iu referuar incidentit si një “sulm i tmerrshëm”.
Tre zyrtarë të Departamentit të Mbrojtjes në SHBA. më vonë kundërshtuan komentet e Presidentit, duke thënë se që nga e marta në mbrëmje nuk kishte asnjë indikacion se shpërthimi ishte një “sulm” dhe zyrtarët libanezë nuk e kanë quajtur shpërthimin një sulm.
Udhëheqës të tjerë botërorë, përfshirë Izraelin, Mbretërinë e Bashkuar, Francën, Turqinë, Emiratet e Bashkuara Arabe, Jordaninë, Kuvajtin, Katarin, Rusinë dhe Spanjën kanë ofruar mbështetje dhe ndihmë mjekësore humanitare në Liban.
Shpërthimi, i cili ndodhi pikërisht pas orës 6 të pasdites u përhap nëpër qytet dhe bëri kërdi në pothuajse të gjitha lagjet e Bejrutit, duke u regjistruar si një tërmet me madhësi 3.3 në kryeqytetin Liban.
Pamjet kapën njerëz të mbuluar me gjak nëpër rrugë në kryeqytet, ambulancat, veturat dhe automjetet ushtarake të mbushura me të plagosur.
“Ju mund të shihni njerëz të plagosur në të gjithë rrugët në Bejrut, në të gjithë vendin ka xhama, makinat janë dëmtuar. Ishte shumë, shumë e frikshme ajo që po ndodhi dhe njerëzit po tërhiqen. Shërbimet e urgjencës janë të mbingarkuara”, tha një banor.
Guvernatori i qytetit Marwan Abboud tha se skena i kujtoi atij shpërthimet e bombës atomike në fund të Luftës së Dytë Botërore në “Hiroshima dhe Nagasaki”.
“Në jetën time nuk kam parë shkatërrim në këtë shkallë. Kjo është një katastrofë kombëtare”, tha Abboud.
Spitalet në Bejrut u mbushën me të plagosur dhe mjekët kanë dalë në rrugë për të parë dhjetëra të plagosur në parqet e makinave dhe trotuareve. “Disa spitale ishin aq të plotë sa po i largonin njerëzit”, tha një dëshmitar./ Përkthyer nga CNN
