Ish-kreu i Arkivës në Ministrinë e Brendshme, studiuesi Kastriot Dervishi ka publikuar në rrjetet sociale një raport që tregon Kampin e Tepelenës sipas pikëpamjeve të qeverisë amerikane.
“Merrnin bukë misri të papjekur. Hanin barë e kafshë
Raporti që u paraqit në OKB dhe iu dërgua Komitetit Qendror, sjell deklarimeve sipas të cilave në kampin e internimit kishte edhe gra e fëmijë dhe jeta ishte e padurueshme.
“Jeta e kampit ishte e padurueshme, banorët merrnin nga 550 gram bukë misri të papjekur mirë dhe asgjë tjetër mbasi ushqimi ishte i pamjaftueshëm. Ata hanin bar dhe kafshë të ngordhura. Kjo solli si rezultat përhapjen e një epidemie në kamp me 7-8 vdekje të përditshme, shumica fëmijë.
Në nënë nga Elbasani (tha M.Hoxha), humbi 5 nga 6 fëmijët e vet brenda 6 muajve. Kur u çua kampi në Tepelenë gjendja u bë më e keqe. Hoxha mori pjesë në funeralin e 318 myslimanëve dhe gjatë 20 muajve të internimit të tij në kamp, vdiqën 1.200. Nëpunësit e kampit një ditë vendosën të hiqnin varrezat nga një fushë afër kampit për te ura e Bençës. Sipas kësaj banorët, burra egra u detyruan të gërmojnë varret e atyre që sapo ishin varrosur dhe t’i rivarrosnin të vendin e ri”, thuhet në raport.
Postimi i plotë i Kastriot Dervishit
Kampi i Tepelenës sipas pikëpamjes së qeverisë amerikane
Më 2.9.1954 qeveria e SHBA-së hartoi raportin “Të dhënat e ekzistencës së punës së detyruar në Shqipëri”, në të cilin u bë një përshkrim i përgjithshëm mbi gjendjen e kampeve dhe burgjeve në vend. Ky raport u paraqit në OKB. Në tiranë iu dërgua Komitetit Qendror të PPSH-së nga MPJ-ja më 4.6.1955 dhe sot mund të lexohet nga kushdo në referencën AQSH/AP, V.1955, F.14/strukt, D.176, fleta 56-77. Meqë për Kampin e Tepelenës po abuzohet, madje duke përdorur gjoja, “dokumentet e CIA-s”, më poshtë po përcjell të dhënat e grumbulluara dhe opinionin nga qeveria amerikane.
Kampi i Tepelenës sipas raportit amerikan
Një nga deklarimet e shumta të dhëna nga ish-banorët e kampit të përqendrimit të Tepelenës, është një e dhënë nga Mustafa Hoxha, një klerik mysliman, i cili qe i internuar në këtë kamp më 1949 dhe që iku në Jugosllavi në fillim të vitit 1953. Në fillim Hoxha u internua në kampin e Turanit në Tepelenë, ku kishte 2.800 burra, gra dhe fëmijë. Jeta e kampit ishte e padurueshme, banorët merrnin nga 550 gram bukë misri të papjekur mirë dhe asgjë tjetër mbasi ushqimi ishte i pamjaftueshëm. Ata hanin bar dhe kafshë të ngordhura. Kjo solli si rezultat përhapjen e një epidemie në kamp me 7-8 vdekje të përditshme, shumica fëmijë. Në nënë nga Elbasani (tha M.Hoxha), humbi 5 nga 6 fëmijët e vet brenda 6 muajve. Kur u çua kampi në Tepelenë gjendja u bë më e keqe. Hoxha mori pjesë në funeralin e 318 myslimanëve dhe gjatë 20 muajve të internimit të tij në kamp, vdiqën 1.200. Nëpunësit e kampit një ditë vendosën të hiqnin varrezat nga një fushë afër kampit për te ura e Bençës. Sipas kësaj banorët, burra egra u detyruan të gërmojnë varret e atyre që sapo ishin varrosur dhe t’i rivarrosnin të vendin e ri. Ky veprim i dha shkas hapjes së një epidemie të re dhe shkalla e vdekjes në kamp u rrit. Kushtet e punës në kamp ishin tmerruese thotë Hoxha. Shumë banorë pavarësisht nga kushtet ndërmjet tyre, duhet të mbanin në kurriz gjysmë metër kub dru nga një pyll 5 – 6 kilometra larg nga kampi. Të tjerët nga po ajo distancë mbanin material për rreth 70 shtylla për te ura e Bençës. Nëpunësit e kampit ishin të pamëshirshëm në detyrimin e të internuarve të përballonin punë prej skllavi. Dënimi kundër të pabindurve ishte i egër. Dënimi më i zakonshëm ishte lidhja e individit me tel të fortë deri sa t’i takonte kockat dhe pastaj mbyllej në një qeli për një kohë të pacaktuar.
Ata që dërgoheshin në spitalin e Gjirokastrës kurrë nuk ktheheshin, zhdukeshin. Një dëshmi tjetër mbi kushtet në Kampin e Tepelenës që dhënë nga zonja Gjyste Ndoci, një grua e re shqiptare që u arratis në Jugosllavi në fund të 1952-it. Sipas saj, ajo së bashku me fëmijët, Zefi 9 vjeç, Deda 6 dhe Lulja 5 vjeç, ishin arrestuar pas dezertimit nga ushtria të burrit të saj. Në kundërshtim me faktin se ajo ishte shtatzënë, policia e trajtoi brutalisht në zyrën e Sigurimit të Koplikut. Më vonë ajo dhe fëmijët e saj u çuan në kampin e përqendrimit në Tepelenë. Atje, ajo dhe fëmijët e saj, u mbyllën në një barakë të madhe dhe të pisët ku shumë banorë vuanin nga sëmundje të ndryshme. Ajo qe e detyruar të punonte pa marrë parasysh kushtet e saj fizike. Pas 3 muajsh lindi një djalë në barakë, i cili vdiq pas 6 muajsh për shkak të pakujdeshmërisë dhe sëmundjeve. 3 ditë pas vdekjes së fëmijës, ajo dhe fëmijët e saj, u urdhëruan të shkojnë në këmbë në një kamp tjetër në Gjirokastër. Rrugës djali i saj Dedë vdiq dhe vetë asaj i duhej të hapte varrin në anë të rrugës, ndërsa policëlt që e shoqëronin, e çnderuan. 4 ditë pas arratisjes së saj në kampin e ri, djali më i madh Zefi vdiq gjithashtu nga sëmundja.
Abedin Zeqiri që ishte një banues i kampit të përqendrimit para se të arratisej në Jugosllavi më 1952, njoftonte se Xhafer Pogaçe – drejtor i këtij kampi, kapte me zot çdo ditë një nga femrat më të bukura që banonin aty. Policët që shërbenin në kamp kanë përdorur keq çdo vajzë të bukur në kamp.
