Valuta e Turqisë, lira, në muajt e fundit ka rënë në vlerat më të ulëta në histori në krahasim me dollarin amerikan dhe euron.
Masat e reja të shpallura së fundmi të autoriteteve turke, lidhur me depozitat e qytetarëve të vendosura në monedhën vendase nga ndikimi i luhatjeve në tregun valutor, arritën të kthenin në kohë rekord rreth 35% të vlerës së lirës turke, por që nuk mbulon humbjen totale.
Një vit më parë mund të merrje rreth 7.65 lira për një dollar amerikan dhe me kursin e sotëm në zyrat e këmbimit merr rreth 14 lira për një dollar amerikan.
Ndërsa, nga njëra anë, popullsia vendase dhe të ardhurat janë në rënie, kështu që shumë prej atyre që shkojnë në Turqi “nga jashtë” vazhdojnë të ecin mirë me këtë zhvillim. Me çdo rënie të vlerës së lirës, blerësit me valuta në xhepat e tyre kanë fuqi blerëse më të madhe, domethënë që po bëhet më e lirë për ta.
Në të njëjtën kohë, inflacioni në Turqi u rrit me mbi 20 për qind muajin e kaluar. Pra, mallrat e preferuara turke (ari, lëkura, rrobat etj.), dhe të gjitha çmimet e tjera të konsumit, ndryshe nga viti i kaluar, janë më të larta se vitin e kaluar.
Për shembull, një gram ari katërmbëdhjetë karatësh është, sipas çmimeve në faqen e internetit goldprice, aktualisht rreth 51 euro (50.9 euro). Për krahasim, vitin e kaluar gram ari ishte 29.8 euro. Megjithatë, duke qenë se shkalla e dobësimit të lirës është më e lartë se norma e inflacionit, turistët janë ekonomikisht më të fuqishëm nga kjo diferencë, kështu që blerja e mallrave popullore turke tani shpërblehet më shumë se një vit më parë.
Gjithashtu, importi i mallrave nga Turqia rrjedhimisht është më i shtrenjtë. Ekspertët theksojnë se destabilizimi i kursit të këmbimit, pra përmbysja e vazhdueshme e tij mund të shihet edhe si manipulim i Erdoganit për të stabilizuar të gjithë ekonominë.
Me ardhjen e dimrit, të ardhurat e tyre bien. Tani kemi edhe problemin e ndikimeve të jashtme, krizën e zinxhirit të furnizimit dhe krizën energjetike. Turqia do të përpiqet përsëri të mbajë inflacionin duke përdorur kursin e këmbimit, tha për Blic Business Dragoljub Rajic, një konsulent brenda Rrjetit për Mbështetjen e Biznesit.
Tregtia e djeshme e lirës në tregjet valutore përfundoi me rritjen e vlerës së monedhës kombëtare turke mbi 20 për qind dhe kjo rritje do të vazhdojë edhe sot me rreth 15 për qind.
Arsyeja kryesore për një rikuperim kaq të mprehtë të lirës është prezantimi i masave të reja nga presidenti Recep Tayyip Erdogan lidhur me garantimin e depozitave të vendosura në monedhën vendase nga efektet e luhatjeve në tregun valutor. Gjatë ditës së djeshme ai prezantoi një sërë masash që duhet të zbusin goditjen ndaj turqve që shkaktoi rënien e vlerës së asaj monedhe, si dhe të cilat do të nxisnin kursime më të mëdha në lira në vend të dollarëve.
